2022: Η χρονιά που άλλαξε τον πλανήτη

Ήταν μια τρομερή και επώδυνη  χρονιά για την Ευρώπη. Για δεύτερη φορά από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ξέσπασε μια αιματηρή σύρραξη στην καρδιά της Γηραιάς ηπείρου. Το «No more wars in Europe» , ένα ταμπού που γεννήθηκε μετά από αιώνες σφαγών, μετά τους 50 εκατομμύρια νεκρούς του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, έχει παραβιαστεί. Μετά τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία, σειρά είχε η Ουκρανία. Αυτή τη φορά όμως είναι διαφορετικά. Δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη διάλυση ενός έθνους, αλλά με την επίθεση μιας χώρας σε ένα άλλο κράτος: Η Ρωσία – που κάποτε ήταν ένας από τους δύο βασικούς παράγοντες του Ψυχρού Πολέμου και εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο ισχυρά κράτη του κόσμο για τους ενεργειακούς πόρους και το πυρηνικό οπλοστάσιο. Το κοινό χαρακτηριστικό με την πρώην Γιουγκοσλαβία είναι όμως ότι και ο εφετινός πόλεμος ξεσπά σε εκείνες τις ατυχείς «μεσαίες χώρες» που σηματοδοτούν τα πολιτιστικά, πολιτικά και γεωγραφικά σύνορα μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας. Μια σύγκρουση που κάθε μέρα αποδεικνύεται όλο και περισσότερο ένας πόλεμος φθοράς όπου αναμετρώνται εντελώς ασύμμετρες δυνάμεις.

Από τη μία πλευρά η Ρωσία προικισμένη με τεράστιους πόρους, πολεμώντας με τον «παλιό» τρόπο, με ένα σεντούκι γεμάτο λεφτά χάρη στις εκτοξευόμενες τιμές της ενέργειας, αλλά χωρίς ανταλλακτικά, χωρίς μικροτσίπ, που νιώθει απομονωμένη περικυκλωμένη. Μια Ρωσία που ο πρόεδρός της προσπαθεί να πείσει τους πολίτες του ότι η χώρα ξαναζεί το έπος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, ενάντια στους Ουκρανούς «φασίστες» που υποστηρίζονται από τη διεφθαρμένη Δύση.

Από την άλλη πλευρά η Ουκρανία, μια χώρα, που μάχεται ενάντια στον μισητό αιώνιο, υποστηριζόμενη από χρήματα και από εξελιγμένα όπλα που στέλνονται από την Ουάσιγκτον και τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία. Χώρες του ΝΑΤΟ που από το 2015 εκπαιδεύουν δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες του Κιέβου με εντυπωσιακούς ρυθμούς (πρώτα με την επονομαζόμενη επιχείρηση Orbitae και τώρα την Interflex).

Πολύπλοκος πόλεμος

Ο πόλεμος αυτός έχει όμως πολλές πτυχές: άμεση ρωσο-ουκρανική σύρραξη, οικονομικός πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, παγκόσμιος πόλεμος για πόρους, αλυσίδες εφοδιασμού και παραγωγής.

Ένας «Πόλεμος διά αντιπροσώπων» από τους Αμερικανούς που επιδιώκουν διαφορετικούς άμεσους στόχους: Τη διάλυση του ρωσικού στρατού για τουλάχιστον μια δεκαετία, την παρακμή της οικονομίας της Μόσχας, την εσωτερική απονομιμοποίηση του καθεστώτος, την διάβρωση της διεθνούς θέσης της πρώην ΕΣΣΔ, τον οριστικό διαχωρισμό της Ρωσίας από την Ευρώπη και τελικά την παράδοση στην Κίνα ενός εξαντλημένου Ρώσου συμμάχου.

Την ίδια ώρα η Ευρώπη φαίνεται ανήμπορη να κάνει κάτι, να επιβάλει μια δική της στρατηγική για την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης τερματισμού του πολέμου.

Τα λάθη της Ευρώπης

Τα σφάλματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τόσο σοβαρά που υπονομεύουν τον λόγο ύπαρξης του θεσμού, με την επιβαρυντική περίσταση ότι δεν είναι η πρώτη φορά. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς ιδέες, χωρίς εξωτερική πολιτική, χωρίς ένοπλες δυνάμεις, που δεν έχει αναλάβει καμία αυτόνομη πρωτοβουλία σχετικά με το τι να κάνει με αυτήν την πρώην Σοβιετική Ανατολή, πώς να συμπεριφερθεί στη Ρωσία ξεκινώντας από εκείνο το μοιραίο 1989. Με την ελπίδα ότι η οικονομία θα αναπλήρωνε την πολιτική. Τυφλή πίστη στο homo Economicus, μια μεταμοντέρνα προβολή της κουρασμένης χλιδής κάποιου χωρίς μέλλον και ίσως της ιστορικής αίσθησης της ενοχής.

Η Ευρώπη που έχει ξεχάσει ότι οι πόλεμοι γίνονται και για ασφάλεια και για κύρος. Μια Ευρώπη που δείχνει να μην έχει κατανοήσει τι σημαίνει να ζει δίπλα σε μια αυτοκρατορία. Μια Ε.Ε. που βλέπει τα νεοφερμένα κράτη από την Ανατολή- που σίγουρα δεν ήταν ιδρυτές της-να κοιτάζουν προς την Ουάσιγκτον ή το Λονδίνο, παρακάμπτοντας την καρδιά της Γηραιάς ηπείρου, τα κράτη που δημιούργησαν την Ευρώπη. Διότι το κενό των Βρυξελλών στην πραγματικότητα έχει αντικατασταθεί από ένα ΝΑΤΟ που ανακάλυψε ξανά τον λόγο ύπαρξής του ,με αμερικανική πρωτοβουλία.

Ούτε ένα βήμα πιο κοντά

Την ίδια ώρα, όσο κι αν γίνεται λόγος για διαπραγματεύσεις σε Μόσχα και Κίεβο τις τελευταίες ημέρες, οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δεν έχουν πλησιάσει ούτε ένα βήμα πιο κοντά στον διάλογο. Διότι και οι δύο πλευρές προβάλουν μαξιμαλιστικά αιτήματα, ταυτόχρονα: Η Ουκρανία αξιώνει την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από όλα τα κατεχόμενα εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας και τη δίωξη της Ρωσίας για εγκλήματα πολέμου.

Η Μόσχα αξιώνει την «αποστρατιωτικοποίηση» και την «απο-Ναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας, δηλαδή την de facto συνθηκολόγηση του Κιέβου. Και οι δύο έχουν ξεκαθαρίσει ότι θέλουν να συνεχίσουν να συγκρούονται αντί να συνομιλούν.

Ωστόσο, το ζήτημα των διαπραγματεύσεων είναι πιθανό να γίνει όλο και πιο επείγον κατά τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς. Διότι το αδιέξοδο εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο στο πεδίο της μάχης, το οποίο δεν δίνει ούτε στην Ουκρανία ούτε στη Ρωσία την ευκαιρία να βελτιώσουν τη θέση τους με στρατιωτικά μέσα. Εάν στη συνέχεια έρθουν σοβαρές προσφορές για διαπραγματεύσεις από τη Μόσχα για πρώτη φορά, η πίεση στην Ουκρανία θα αυξηθεί επίσης στη Δύση για να τερματιστούν οι αιματηρές εχθροπραξίες μέσω της διπλωματικής οδού – ακόμη και με τίμημα κάποιες οδυνηρές παραχωρήσεις.

Η Ουκρανία δεν θα το θέλει αυτό. Αλλά το κλειδί είναι στην Ουάσιγκτον. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες απαιτήσουν διαπραγματεύσεις, ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν θα μπορέσει να αρνηθεί, καθώς δεν μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ. Είναι λοιπόν στα χέρια της Δύσης να καθορίσει την περαιτέρω πορεία του πολέμου.

Τρία σενάρια

Αλλά αυτό απαιτεί μια εντατική συζήτηση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για το τι σημαίνει και τι πρέπει να σημαίνει αυτός ο πόλεμος για το μέλλον της παγκόσμιας τάξης. Προς το παρόν φαίνεται να υπάρχουν τρία μελλοντικά σενάρια:

• Πρώτον, μια κατάπαυση του πυρός που δεν επιλύει τη σύγκρουση και θα μπορεί να παραβιαστεί από οποιαδήποτε πλευρά ανά πάσα στιγμή.
• Δεύτερον, μια ειρηνευτική συμφωνία με την οποία η Ουκρανία αποδέχεται ότι η Ρωσία διατηρεί τουλάχιστον μέρος των κατακτημένων εδαφών.
• Τρίτον, μια μεγάλη αναβάθμιση του ουκρανικού στρατού ώστε να μπορεί να εκδιώξει τα ρωσικά στρατεύματα από όλα τα μέρη της χώρας, γιατί μόνο αυτό θα αποκαταστήσει μια κατάσταση πραγμάτων που θα είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο. Αυτό το σενάριο περιλαμβάνει την ανακατάληψη της Κριμαίας, η οποία θα έβλαπτε ιδιαίτερα τη Ρωσία και θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο μιας πυρηνικής κλιμάκωσης.

Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να αποφευχθεί μια ατελείωτη σύγκρουση, η Δύση πρέπει να επιλέξει μεταξύ μιας realpolitik και μιας πολιτικής αρχών.

Και ο πόλεμος συνεχίζεται

Στο μεταξύ , ο πόλεμος συνεχίζεται στο πεδίο της Ουκρανίας. Γιατί , παρά τα όσα λέγονται, ο χειμώνας, ο παγετός, είναι η καλύτερη εποχή του πολέμου για τον ρωσικό στρατό. Μόλις τελειώσει η εποχή της λάσπης και των φθινοπωρινών βροχών, το δριμύ ψύχος  θα παγώνει τη γη, κάνοντας την ύπαιθρο ένα πεδίο  πιο σκληρό από το μπετόν, όπου μπορούν να μετακινηθούν εύκολα τανκς και θωρακισμένα οχήματα. Ο χειμώνας είναι το τέλος της  rasputitsa, της εποχής της λάσπης. Τώρα έφτασε η καλύτερη σεζόν για τους Ρώσους. Αυτό συνέβη τον χειμώνα του 1812 ενάντια στη Μεγάλη Στρατιά του Ναπολέοντα στη Μόσχα. Η ιστορία επαναλήφθηκε τον Δεκέμβριο του 1941, όταν οι μεραρχίες από τη Σιβηρία έσωσαν τη Μόσχα, και στο Στάλινγκραντ, όταν τον Νοέμβριο του 1942, διέλυσαν τον  στρατό του Χίτλερ.Και σε αυτόν τον καταραμένο πόλεμο ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.

Τώρα ο πόλεμος διεξάγεται σε δύο ξεχωριστά πεδία: Στο έδαφος, στα ανατολικά και βορειοανατολικά, και στον αέρα, όπου ουκρανικά αντιαεροπορικά συστήματα και ρωσικοί πύραυλοι και drones συγκρούονται αλύπητα. Επιπλέον, στο βόρειο μέτωπο, η Μόσχα συγκεντρώνει στρατεύματα στη Λευκορωσία, αν και δεν είναι γνωστό αν πρόκειται για ελιγμό για να εκτρέψει τα ουκρανικά στρατεύματα από το νότιο μέτωπο ή υπάρχουν στο Κρεμλίνο πιο σοβαρά σχέδια για μια νέα εισβολή.

Με απλά λόγια: Είναι δύσκολο να ειπωθεί πώς θα τελειώσει ο πόλεμος. Ουδείς εκ των εμπολέμων θέλει να υποχωρήσει. Εκτός κι αν καταρρεύσει ξαφνικά η μία από τις δύο εμπόλεμες πλευρές. Αλλά όλοι τους φαίνεται να εξακολουθούν να έχουν κρυμμένους άσσους στα μανίκια τους.

 

Πηγή: naftemporiki.gr