Συμπεράσματα από την σύνοδο κορυφής – Το US or not to US;
Στη λογική «περιμένουμε για να δούμε» οι ηγέτες των 27 της Ε.Ε..
Σε υπαρξιακό ζήτημα εξελίσσεται για την Ευρωπαϊκή Ένωση η εκλογή Τραμπ. Παρόλο που η Σύνοδος Κορυφής έκλεισε μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας και φαινομενικής ενότητας για την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι παραμένουν βαθιά διχασμένοι και ανίκανοι να πείσουν ακόμα και τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι ότι η Ε.Ε. μπορεί να αποτελέσει εγγύηση ασφαλείας για την επόμενη μέρα.
Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής του χρόνου, αλλά και την τελευταία πριν αναλάβει ο επανεκλεγμένος Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, οι 27 είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια στρατηγική συζήτηση για τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον κόσμο. Η κουβέντα πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα κινητό στην αίθουσα, χωρίς συνεργάτες παρόντες και χωρίς καμία δημοσιότητα.
Παρά τις προσπάθειες του νέου Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση, πηγές της «Εφ.Συν.» αναφέρουν ότι η κουβέντα αφορούσε κυρίως ευχολόγια, με τους ηγέτες να είναι στη λογική «περιμένουμε για να δούμε». Έτσι κι αλλιώς, με τις χώρες να έχουν διαφορετική εξωτερική πολιτική και συμφέροντα, οποιαδήποτε συμφωνία θα μπορούσε να πέσει στο κενό.
«Ο κόσμος είναι πολυπολικός και αυτό δημιουργεί νέες ευκαιρίες για δημιουργία σχέσεων με χώρες σε όλες τις ηπείρους. Για να το κάνουμε αυτό δεν μπορούμε να υπεραπλουστεύουμε μιλώντας για Παγκόσμιο Νότο», είπε ένας από τους λίγους που φαίνεται ότι αντιλαμβάνεται την πλήρη εικόνα, ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
«Η Ε.Ε. πρέπει να αναπτύξει τις σχέσεις της με τρίτες χώρες στον κόσμο που μοιράζονται τις βασικές της προτεραιότητες: σεβασμός και συμφωνία σε αναμόρφωση πολυπολικών οργανισμών, προστασία Διεθνούς Δικαίoυ.
Σε αυτή τη συζήτηση, ο Έλληνας Πρωθυπουργός έθεσε και το ζήτημα της στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. «Η Ελλάδα έχει υπάρξει πρωταγωνίστρια στη διαμόρφωση μιας πιο ενεργού αμυντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα έχουμε την ευκαιρία τα θέματα αυτά να τα συζητήσουμε και σε μία έκτακτη Σύνοδο Κορυφής τον Φεβρουάριο. Είναι, όμως, απολύτως ξεκάθαρο για εμένα ότι η Ευρώπη πρέπει να διαθέσει περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους για την κοινή ευρωπαϊκή της άμυνα», σημείωσε χθες.
Το θέμα θα συζητηθεί σε έκτακτη συνάντηση των ηγετών, που ο Κόστα ονομάζει «retreats» (κάτι σαν… ομαδική θεραπεία), στις 3 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες -ο Κ. Μητσοτάκης το ονόμασε έκτακτη Σύνοδο την οποία και ο ίδιος συνέβαλε να πραγματοποιηθεί. Είναι η πρώτη συνάντηση μιας σειράς τέτοιων «θεραπειών» που ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα οργανώσει, προκειμένου να «ζυμώσει» τους ηγέτες και να έχει καλύτερα αποτελέσματα στις Συνόδους Κορυφής.
Πάντως τόσο ο Κόστα, όσο και η πρόεδρος της Κομισιόν μίλησαν για τις ΗΠΑ ως το μεγαλύτερο σύμμαχο της Ε.Ε. με τον οποίο «οφείλουμε να επιδιώξουμε τις καλύτερες δυνατές σχέσεις».
Ενότητα για την Ουκρανία, αλλά…
Περισσότερο «ηχηρό» ήταν το μήνυμα που έστειλαν οι Ευρωπαίοι στον Τραμπ σε σχέση με την Ουκρανία. Δεσμεύτηκαν ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία «όσο χρειαστεί». Στην πραγματικότητα, η Ε.Ε. θέλει να δυναμώσει τη θέση του Κιέβου, ώστε σε περίπτωση έναρξης ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, να ξεκινήσει από πιο ισχυρή θέση.
Ταυτόχρονα, η Κομισιόν αποφάσισε χθες να διαθέσει στην Ουκρανία δάνειο μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής ύψους 18,1 δισ. ευρώ. Το δάνειο θα εκταμιευθεί σε δόσεις κατά τη διάρκεια του 2025, ενώ η πρώτη δόση θα εκταμιευθεί στην Ουκρανία στις αρχές Ιανουαρίου.
«Το μήνυμά μας είναι ξεκάθαρο. Η Ε.Ε. είναι ενωμένη. Θα στηρίξουμε την Ουκρανία για να επιτύχει μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Όχι οποιαδήποτε ειρήνη. Μόνο η Ουκρανία μπορεί νόμιμα να ορίσει τί θα σημαίνει αυτή η Ειρήνη, καθώς και το αν και πότε θα πληρούνται οι προϋποθέσεις για αξιόπιστες διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Αντόνιο Κόστα στο τέλος της Συνόδου. Πρόσθεσε ότι τώρα δεν είναι η ώρα να κάνουμε εικασίες για σενάρια, αλλά να ενισχύσουμε την Ουκρανία για κάθε σενάριο.
Ανέφερε, τέλος, ότι η Ε.Ε. θα χρηματοδοτήσει την Ουκρανία με 30 δισ. ευρώ το 2025. Από την πλευρά της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε και αυτή ότι το βασικό μας μήνυμα σήμερα είναι η πλήρης στήριξη στην Ουκρανία για όσο διάστημα χρειαστεί.
Αναφορικά με την ενταξιακή διαδικασία της Ουκρανίας, η πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι αν συνεχιστεί η «καλή δουλειά» θα ανοίξει η πρώτη δέσμη των διαπραγματευτικών κεφαλαίων στην αρχή της επόμενης χρονιάς.
Κατά τη συνέντευξη Τύπου, πάντως, ο Βικτόρ Όρμπαν της Ουγγαρίας η οποία χθες έκλεισε την προεδρία της, αναγνώρισε ότι δεν κατάφερε τίποτα με τη διμερή διπλωματία, πηγαίνοντας σε Πούτιν και Τραμπ κατά τη διάρκεια του εξαμήνου της… λάμψης του. Ερωτηθείς τι του είπε ο φίλος του ο επανεκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος, δεν έδωσε καμία απάντηση.
Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι που ήταν παρών στη συζήτηση της Συνόδου χθες στις Βρυξέλλες τόνισε ότι είναι πολύ σημαντικό «η φωνή της Ευρώπης να είναι ενωμένη» και να υπάρχει ενότητα μεταξύ Ε.Ε.-ΗΠΑ, για «να σταματήσουμε τον Πούτιν και τον πόλεμο».
Ο πρόεδρος Ζελένσκι επανέλαβε ότι η Ουκρανία ζήτησε από τους ευρωπαίους συμμάχους της 19 συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας για να προστατέψει περίπου 22 ενεργειακές υποδομές.
Μιλώντας για τη συνάντηση που είχε με το Γάλλο πρόεδρο στις Βρυξέλλες, ο Ζελένσκι είπε ότι συζητήθηκε το ενδεχόμενο αποστολής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία, ύστερα από μια ενδεχόμενη εκεχειρία, αλλά τόνισε ότι οι λεπτομέρειες ενός τέτοιου εγχειρήματος δεν έχουν αρχίσει ακόμα να συζητούνται. Όπως είπε, «οι εγγυήσεις ασφαλείας των Ευρωπαίων δεν θα είναι αρκετές για την Ουκρανία» και επανέλαβε ότι «η καλύτερη εγγύηση ασφαλείας για την Ουκρανία είναι το ΝΑΤΟ». Σημείωσε ότι στη συζήτηση θα πρέπει να μπουν και οι ΗΠΑ.
Στο μενού και η Συρία
Αναλυτική συζήτηση πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών και για τη Συρία. Σύμφωνα με πληροφορίες οι ηγέτες συμφώνησαν στις προϋποθέσεις με βάση τις οποίες θα συνεργαστούν με τη νέα ηγεσία της Συρίας που αφορά σε μια κυβέρνηση που θα είναι συμπεριληπτική και θα σέβεται τις θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες.
Ωστόσο, οι ειδήσεις που έρχονται από το πεδίο δεν είναι αισιόδοξες, με τους αντάρτες της HTS να επιδίδονται σε «κτηνωδίες» σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει καταθέσει έναν οδικό χάρτη για την επόμενη μέρα στη Συρία, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου της Ε.Ε. στη χώρα.
Συζητιέται επίσης η οικονομική ενίσχυση από πλευράς Ε.Ε. της ανοικοδόμησης της χώρας, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί και η επιρροή της Τουρκίας.
«Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να βοηθήσει γι’ αυτό συνεργαζόμαστε με περιφερειακούς εταίρους. Αυτή την εβδομάδα ήμουν στην Ιορδανία και στην Τουρκία. Είναι σημαντικό να εντατικοποιήσουμε τις επαφές επί τόπου, να αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες ανθρωπιστικής βοήθειας. Έχουμε δημιουργήσει κανάλι επικοινωνίας με το HTS, ο κορυφαίος διπλωμάτης μας επέστρεψε στη Δαμασκό. Η Ε.Ε. είναι ήδη ο μεγαλύτερος δωρητής και έχουμε αυξήσει τον ανθρωπιστικό διάδρομο. Αλλά χρειάζονται περισσότερα. Όσο για τις επιστροφές, μόνο εθελοντικές, ασφαλείς και αξιοπρεπείς», κατέληξε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.
