Πρεµιέρα µε χαµηλές τιµές στα νέα τιµολόγια ρεύµατος
Οµαλή θα είναι όπως όλα δείχνουν η µετάβαση στα τιµολόγια χωρίς κρατική επιδότηση από το νέο έτος. Η τιµή του αερίου –που διαµορφώνει αυτή του ρεύµατος– παραµένει σε χαµηλά επίπεδα, δίνοντας την ευκαιρία στους παρόχους να κάνουν ποδαρικό στο νέο έτος µε χαµηλές τιµές στα τιµολόγια όλων των χρωµάτων.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, εκτιµάται µάλιστα ότι οι τιµές της kWh θα κινηθούν στα ίδια ή και σε χαµηλότερα επίπεδα από αυτά της περιόδου των επιδοτήσεων. Με τα υπάρχοντα δεδοµένα, οι τελικές τιµές των πράσινων τιµολογίων θα διαµορφωθούν κάτω από τα 15 λεπτά/ kWh µεσοσταθµικά που είχαν ανακοινώσει αρχικά οι πάροχοι. Βασική επιδίωξή τους σε πρώτη φάση είναι να διατηρήσουν το πελατολόγιό τους. Αυτό σηµαίνει ότι ο ανταγωνισµός τον Ιανουάριο θα επικεντρωθεί στα πράσινα και στα µπλε (σταθερά) τιµολόγια, που είναι εύκολα συγκρίσιµα.
Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την επιλογή του φθηνότερου τιμολογίου ηλεκτρικού ρεύματος και το σύμπαν φαίνεται να έχει συμμαχήσει με τους καταναλωτές και να «βάζει πλάτη» στις προσπάθειες του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρου Σκυλακάκη για τη μείωση των τιμών. Η μετάβαση στα τιμολόγια χωρίς επιδοτήσεις, προς τεράστια ανακούφιση των αρμοδίων αρχών, συμπίπτει με μια πολύ ευνοϊκή συγκυρία αποκλιμάκωσης της τιμής του φυσικού αερίου, που αποτελεί τη βασική παράμετρο διαμόρφωσης του κόστους ρεύματος στη χονδρεμπορική και λιανική αγορά. Ετσι, με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο, την 1η Ιανουαρίου που θα ανακοινωθούν και οι τελικές τιμές των πράσινων τιμολογίων, ο εφιάλτης των αυξήσεων μετατρέπεται για τους καταναλωτές σε… πρωτοχρονιάτικο μποναμά.
Θα χρειαστεί τελικά να επιλέξουν μεταξύ φθηνών και φθηνότερων τιμολογίων και θα πληρώσουν την κιλοβατώρα ανεξαρτήτως χρώματος (πράσινο, μπλε, κίτρινο) χαμηλότερα από ό,τι πλήρωναν πριν με τις επιδοτήσεις. Είναι κοινή η εκτίμηση παρόχων και αρμόδιου υπουργού ότι οι τιμές ρεύματος τον Ιανουάριο θα είναι ίδιες ή και χαμηλότερες από αυτές της περιόδου των επιδοτήσεων. Η τιμή του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο TTF κινείται εν μέσω χειμερινής περιόδου, που παραδοσιακά εμφανίζει τις υψηλότερες τιμές, κάτω από τα 34 ευρώ/MWh. Διεθνείς αναλυτές προβλέπουν μάλιστα περαιτέρω αποκλιμάκωση, πιθανότατα και κάτω από τα 25 ευρώ/MWh μετά την άνοιξη, καθώς οι γεωπολιτικοί παράγοντες δεν φαίνεται να επηρεάζουν πλέον την τιμή –εκτός κάποιου εξαιρετικά ακραίου συμβάντος–, ενώ οι κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη βοηθούν στο να διατηρούνται υψηλά τα αποθέματα.
Η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου και η προβλεψιμότητα των τιμών αφήνουν τα περιθώρια στους παρόχους να διαμορφώσουν και να διαθέσουν στην αγορά σταθερά τιμολόγια (μπλε) σε χαμηλές τιμές και προεξοφλούν την ανταγωνιστικότητα των κυμαινόμενων cost plus τιμολογίων (κίτρινα) από τον Φεβρουάριο και μετά, που θα αρχίσει να ενσωματώνεται στην τελική τιμή τους η χαμηλή διακύμανση της χονδρεμπορικής τιμής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα τιμολογούν με βάση την τιμή φυσικού αερίου του προηγούμενου μήνα, οπότε η αποκλιμάκωση της τιμής του Ιανουαρίου θα φανεί στα τιμολόγια ρεύματος του Φεβρουαρίου. Η τελική τιμή του ειδικού πράσινου τιμολογίου θα ανακοινωθεί την 1η Ιανουαρίου και θα αναπροσαρμοστεί με βάση τις εκπτώσεις που θα προσφέρουν ή θα αναπροσαρμόσουν αντίστοιχα οι πάροχοι μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου και το κλείσιμο της χονδρεμπορικής τιμής του Δεκεμβρίου, που κινείται καθοδικά. Αυτό σημαίνει ότι οι τελικές τιμές των πράσινων τιμολογίων θα διαμορφωθούν κάτω από τις αρχικές των 15 λεπτών/ κιλοβατώρα που κυμαίνονται μεσοσταθμικά, τις οποίες έχουν ανακοινώσει οι πάροχοι.
Πέραν του πράσινου και του κίτρινου τιμολογίου, οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους και σταθερά τιμολόγια σε τιμές που φαίνεται να οδηγούν πολύ χαμηλά ο ανταγωνισμός και οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά. Μέσα στην εβδομάδα αναμένεται να ανακοινωθούν σταθερά τιμολόγια με τιμή χρέωσης της κιλοβατώρας αρκετά κάτω από τα 17,9 λεπτά που ανακοίνωσε η ΔΕΗ, βάζοντας πρώτη στο πεδίο του ανταγωνισμού και τα μπλε τιμολόγια. Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων ηλεκτρικής ενέργειας της περασμένης εβδομάδας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς, μπορεί να στηρίξουν σταθερές τιμές ακόμη και στα 13-14 λεπτά/κιλοβατώρα.
Το ερώτημα περί του φθηνότερου τιμολογίου που ταλαιπωρεί τους καταναλωτές το τελευταίο διάστημα δεν έχει εύκολη απάντηση, αφού το καθένα έχει τα ρίσκα του. Βασική επιδίωξη των παρόχων σε πρώτη φάση είναι να διατηρήσουν το πελατολόγιό τους. Αυτό σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός τον Ιανουάριο θα επικεντρωθεί στα πράσινα και στα μπλε τιμολόγια, που είναι εύκολα συγκρίσιμα. Η αξιολόγηση των κυμαινόμενων τιμολογίων είναι μια πιο δύσκολη άσκηση. Αποψη του αρμόδιου υπουργού κ. Σκυλακάκη, πάντως, είναι ότι το πράσινο τιμολόγιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τους καταναλωτές και ως εργαλείο αξιολόγησης των άλλων τιμολογίων. «Το πράσινο τιμολόγιο είναι ένας καθρέφτης σύγκρισης των φθηνών και ακριβών παρόχων», σύμφωνα με τον υπουργό. Λειτουργεί, όπως τονίζει, αποτρεπτικά στο μάρκετινγκ με τις προωθητικές ενέργειες και τα τιμολόγια «κράχτες», που εμφανίζουν ένα υπερβολικό όφελος στην αρχή και ο καταναλωτής βρίσκεται στο τέλος να πληρώνει πολύ ακριβά κάτι που νόμιζε ότι αγόρασε φθηνά. Η μεγαλύτερη συνεισφορά του πράσινου τιμολογίου, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι ότι οι καταναλωτές έχουν πλέον ένα εργαλείο σύγκρισης στα χέρια τους που δεν το είχαν πριν, γι’ αυτό και αναφέρει συχνά το τιμολόγιο ως «μεταρρύθμιση» στη λιανική αγορά. «Ποιος θα επιλέξει έναν πάροχο που θα έχει ένα ακριβό πράσινο τιμολόγιο και θα του υπόσχεται την ίδια στιγμή για τα άλλα του προϊόντα πάμφθηνες μαγικές τιμές; Τι θα πει στον καταναλωτή, είμαι ακριβή στο πράσινο αλλά έχω ένα άλλο φθηνό με δωροεπιταγές, και όσα κρύβουν οι σελίδες με τα ψιλά γράμματα είναι επειδή σκέφτομαι το καλό σου;» τονίζει ο κ. Σκυλακάκης και συνιστά στους καταναλωτές να αναμένουν την 1η Ιανουαρίου και τα πράσινα τιμολόγια και να επιλέξουν «με σύνεση και ψυχραιμία».
Τα μπλε τιμολόγια
Στην περίπτωση των μπλε τιμολογίων, οι καταναλωτές θα διασφαλίσουν μια σταθερή τιμή για διάστημα εξαμήνου ή έτους, αναλαμβάνοντας το ρίσκο να μην επωφεληθούν από τη μείωση των τιμών σε περίπτωση σημαντικής αποκλιμάκωσης. Από την άλλη, όμως, δεν κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν με υπέρογκες αυξήσεις στην περίπτωση μιας απότομης υψηλής διακύμανσης που μπορεί να προκαλέσει ένα τυχαίο ακραίο γεγονός στη διεθνή αγορά. Οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα ψιλά γράμματα που μπορεί να συνοδεύουν τα μπλε τιμολόγια και που μπορεί να προκαλούν πρόσθετες επιβαρύνσεις. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι τα σταθερά τιμολόγια έχουν ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, σε αντίθεση με τα κυμαινόμενα, που μπορούν να αλλάξουν οποιαδήποτε στιγμή χωρίς να έχουν κάποια επιβάρυνση.
Τα πράσινα
Στην περίπτωση των πράσινων τιμολογίων, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι επειδή ο μηχανισμός αναπροσαρμογής για τον επόμενο μήνα λαμβάνει υπόψη του τη διακύμανση της χονδρεμπορικής των δύο προηγούμενων μηνών, μετά τον Φεβρουάριο το πιθανότερο είναι να αρχίσουν να γίνονται ακριβότερα από τα κυμαινόμενα cost plus που «βλέπουν» μπροστά και άρα θα ενσωματώνουν τις χαμηλότερες διακυμάνσεις. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, ο καταναλωτής όταν διαπιστώσει ότι το πράσινο τιμολόγιό του έχει αυξηθεί, κάτι που θα το γνωρίζει την 1η κάθε μήνα, μπορεί να αλλάξει πάροχο ή να επιλέξει κάποιο άλλο κυμαινόμενο ή σταθερό χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Τα πράσινα τιμολόγια περιλαμβάνουν και πάγιο, το οποίο μπορεί να ανανεώνεται από τον πάροχο ανά μήνα, όπως και οι εκπτώσεις, με ενημέρωση του καταναλωτή στον πρώτο λογαριασμό μετά την τροποποίηση. Η βασική τιμή προμήθειας στο πράσινο τιμολόγιο μπορεί να αλλάζει ανά εξάμηνο και εφόσον ανακοινωθεί δύο μήνες πριν στον καταναλωτή. Οι υπόλοιποι συντελεστές του τιμολογίου μπορούν να αλλάζουν ανά τρίμηνο, έπειτα από ενημέρωση της ΡΑΑΕΥ και του καταναλωτή. Η ΡΑΑΕΥ θα ανακοινώνει στην ιστοσελίδα της, σε μορφή πίνακα, έως την 5η ημέρα κάθε μήνα την τελική τιμή του ειδικού τιμολογίου για κάθε προμηθευτή. Μπαίνοντας δηλαδή στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ ο καταναλωτής κάθε 5η του εκάστοτε μήνα, θα μπορεί να δει ποιος προμηθευτής έχει το φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο και με βάση την άποψη του αρμόδιου υπουργού να σχηματίσει και μια εικόνα περί ακριβού και φθηνού παρόχου.
Στα μπλε και κίτρινα τιμολόγια οι όροι τιμολόγησης ισχύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης και μπορούν να τροποποιηθούν μόνο για σπουδαίο λόγο και αφού έχουν γνωστοποιηθεί στον καταναλωτή δύο μήνες πριν από τη μεταβολή τους.
