Εκλογές 2023: Πώς το Ευρωκοινοβούλιο ανέδειξε το σκάνδαλο των υποκλοπών

Κάποιοι το χαρακτήρισαν ως ελληνικό watergate, κάποιοι ως το σκάνδαλο που τσαλάκωσε την εικόνα του Κυριακου Μητσοτακη ως φιλελεύθερου ηγέτη στην Ευρώπη.

Η υποθεση των παράνομων παρακολουθήσεων, οδήγησε σε ένα ντόμινο εξελίξεων στην Ελλάδα και ερωτημάτων που μέχρι σήμερα παραμένουν αναπάντητα.

Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά κάθε ανάμειξη.

Η απεσταλμένη του euronews στο Στρασβούργο, Έφη Κουτσοκώστα, μεταδ ίδει ότι «στο Ευρωκοινοβούλιο  το θέμα της κατάχρησης των παράνομων λογισμικών τύπου Pegasus και predator, με την παρακολούθηση δημοσιογράφων αλλά και πολιτικών αντιπάλων οπως ο πρώην ευρωβουλευτής και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλακης, πήρε τεραστιες διαστάσεις, με αρκετούς ευρωβουλευτές να προειδοποιουν ότι τίθεται θεμα δημοκρατίας και κράτους δικαίου πέρα από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη».

Η ευρωβουλευτίς Σοφί Ιντ’ Βελντ εδώ και πάνω από ενα χρόνο ασχολείται με την υπόθεση ως εισηγήτρια της έκθεσης της Επιτροπής PEGA που ανέλαβε να ερευνήσει την κατάχρηση τέτοιων κακόβουλων λογισμικών σε Πολωνία, Ουγγαρία, Ισπανία, Ελλάδα και Κύπρο.

«Το πραγματικό πρόβλημα εδώ δεν είναι νομικό. Το πραγματικό πρόβλημα είναι πολιτικό. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φοβάται πολύ να αντιμετωπίσει τα κράτη μέλη και δέχεται ότι τα κράτη μέλη διεκδικούν την απόλυτη εξουσία για τον εαυτό τους. Αλλά ξέρετε κάτι; Αν ανεχθούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να κατασκοπεύονται δημοσιογράφοι με spyware, επικριτές κυβερνήσεων, πολιτικοί της αντιπολίτευσης, αλλά ακόμη και μέλη κυβερνητικών κομμάτων που στη συνέχεια εκβιάζονται, αν το αποδεχτούμε, τότε η δημοκρατία είναι νεκρή», υπογραμμίζει με έμφαση η Σοφί Ιντ’ Βελντ μιλώντας στο euronews.

Η έκθεση όπως και οι συστάσεις για τα κράτη μέλη εγκρίθηκαν με συντριπτική πλειοψηφία από την Επιτροπή και στα συμπεράσματα αναφέρει μεταξυ άλλων ότι:

– «Υπάρχουν μοτίβα που δείχνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση επιτρέπει τη χρήση παράνομου λογισμικού κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, την εξαγωγή spyware σε χώρες με χαμηλές επιδόσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και παρέχει ένα κέντρο εκπαίδευσης για πράκτορες τρίτων χωρών που θέλουν να εξοικειωθούν με το spyware» και ότι

– «Η κατάχρηση του λογισμικού στην Ελλάδα είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται σε ad hoc βάση για πολιτικά και οικονομικά οφέλη. Ωστόσο, διαβρώνει εξίσου τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου και δίνει άφθονο χώρο στη διαφθορά»

Ποιος όμως πραγματικά ευθύνεται για αυτή την κατάχρηση του predator σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας;

«Στην πραγματικότητα, ξέρετε, δεν έχουμε πιάσει κανέναν επ’ αυτοφώρω, αλλά η εικόνα είναι πολύ άσχημη ακόμα κι αν δεν είναι ακόμα ολοκληρωμένη. Και ναι, μας φέρνει πολύ κοντά σε κυβερνητικούς κύκλους. Δεν ξέρουμε ακριβώς ποιος και γιατί, αλλά είναι πολύ κοντά στην κυβέρνηση. Και, ξέρετε, δεν μπορούν να πουν ότι από μια μεριά όλα είναι καλά εδώ», σημειώνει η Σοφί Ιντ’ Βελντ.

Η ευρωβουλευτίς δίνει τα εύσημα στις δυο ανεξάρτητες αρχές, την ΑΔΑΕ και την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ωστόσο υποστηρίζει ότι οι δυο επικεφαλής αυτών των αρχών, αντί να δεχτούν στήριξη στο έργο τους για τη διερεύνηση της υπόθεσης έχουν υποστεί όλων των ειδών τις πιέσεις.

«Αυτό που βλέπω είναι ότι υπάρχουν δύο ανεξάρτητες αρχές που κάνουν πολύ καλή δουλειά. Η ΑΔΑΕ και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Ο κ. Ράμμος και ο κ. Μενουδάκος που αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια, εκφοβισμούς, παρενοχλήσεις, ξέρετε, και η κυβέρνηση θα έπρεπε να τους στηρίξει δίνοντάς τους όλα τα μέσα, όλες τις εξουσίες, όλη την ελευθερία που χρειάζονται», τονίζει με έμφαση η ευρωβουλευτίς.

Καταψήφισε το ΕΛΚ

Η έντονη πολιτική κόντρα για τις παρακολουθήσεις μεταφέρθηκε και στην Ευρωβουλή, με το ΕΛΚ να καταψηφίζει το συμβιβαστικό κείμενο και τις συστάσεις για την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι υπερψήφισε το σύνολο της έκθεσης και τις συστάσεις για όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη.

Ο «σκιώδης» εισηγητής της έκθεσης από το ΕΛΚ, Βλάντιμιρ Μπίλτσικ, εξήγησε στο euronews ότι δεν υπήρχε πολιτικό κίνητρο και ότι η διαφωνία τους είχε να κάνει με την προσέγγιση των στοιχείων που βρέθηκαν στα χέρια τους.

«Δεν θα λέγαμε ότι δεν έχουμε ανησυχία. Έχουμε ανησυχίες για την κατάσταση στην Ελλάδα. Και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζεται δεόντως και από τις αρχές στην Ελλάδα. Το πρόβλημα με την έκθεση και τα ευρήματά της ήταν ότι έχουμε ερωτηματικά σχετικά με ορισμένες πηγές που χρησιμοποιήσαμε ως βάση για ορισμένες πολύ ισχυρές δηλώσεις», εξηγεί στο euronews o κ. Μπίλτσικ και προσθέτει: «Αυτό λοιπόν στο οποίο διαφωνούμε είναι η αξιολόγηση αυτού του προβλήματος με βάση τις πληροφορίες που βρίσκονται στη διάθεσή μας».

Μετά από σκληρή αντιπαράθεση εντός της επιτροπής τελικά αποφασίστηκε να μην απαγορευθούν τα επιμαχα λογισμικά αλλά να τεθούν συγκεκριμένοι όροι για τη χρήση τους.

«Κοιτάξτε, νομίζω ότι πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το θέμα των spyware. Τα λογισμικά αυτά  μπορεί να είναι πολύ παρεμβατικά. Δεν είναι ένα παραδοσιακό σύστημα υποκλοπής. Μιλάμε για κάτι που μπορεί να μπει στο κινητό σας τηλέφωνο χωρίς να το γνωρίζετε. Είναι κάτι που μπορεί να φέρει επιπλέον περιεχόμενο στην κινητή συσκευή σας. Είναι κάτι που μπορεί να επικοινωνήσει εκ μέρους σας. Είναι κάτι που μπορεί να αποκρυπτογραφήσει μια κρυπτογραφημένη επικοινωνία.  Πιστεύουμε ότι spyware θα πρέπει να χρησιμοποιείται “παράνομα” για την καταπολέμηση του εγκλήματος, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, για την προστασία της εθνικής ασφάλειας και της ασφάλειας των πολιτών. Αλλά δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση εναντίον πολιτικών αντιπάλων. Δεν πρέπει να υπάρχει κατάχρηση εναντίον δημοσιογράφων. Δεν πρέπει να υπάρχει κατάχρηση εναντίον ανθρώπων που εργάζονται για θέματα δικαιοσύνης», εξηγεί ο ευρωβουλευτής του ΕΛΚ.

Εξαγωγή Predator

Πέρα όμως από την κατάχρηση του λογισμικού η Ελλαδα βρέθηκε στο στόχαστρο και για ένα ακόμη ζήτημα: την εξαγωγή του Predator σε χώρες με χαμηλές επιδόσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα όπως η Μαδαγασκάρη και το Σουδάν.

Το θέμα φέρεται να έρευνα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και πιο συγκεκριμένα την πιθανή παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Ο ευρωβουλευτής του ΕΛΚ επισημαίνει ότι είναι θέμα της δικαιοσύνης να κρίνει και όχι των ευρωβουλευτών.

«Όσον αφορά την εμπορία, ακούσαμε ότι πολλά ερωτήματα παραβιάστηκαν. Δεν είμαστε δικαστήριο. Δεν είμαστε δικαστήριο. Αυτό είναι… κοιτάξτε, πράγματι, εμείς λέμε ότι εάν υπάρχουν παραβιάσεις, πρέπει να το εξετάσουν οι θεσμοί της δικαιοσύνης. Όμως αυτή είναι μια έκθεση μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Είναι τελικά ένα πολιτικό κείμενο που βασίζεται στα διαθέσιμα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει μέσω ακροάσεων και αποστολών», ξεκαθάρισε ο κ. Μπίλτσικ.

«Να μην τα εγκαταλείψουν τα ΜΜΕ»

Τώρα η Κομισιόν, έχοντας στα χέρια της τα ευρήματα της έρευνας αυτής αναμενεται να δώσει μια απάντηση στο Ευρωκοινοβούλιο για τα επόμενα βηματα.

Η Σοφί Ιντ’ Βελντ λέει οτι παρά το γεγονός οτι η Επιτροπή PEGA ολοκλήρωσε τις εργασίες της η πίεση στους αρμόδιους θα συνεχιστεί ζητώντας και από τον Τύπο να μην εγκαταλείψει.

«Λοιπόν, θυμάμαι μετά την φρικτή σύγκρουση τρένων στα Τέμπη ότι υπήρξε ένα είδος κοινής δήλωσης από τις Ενώσεις Δημοσιογράφων, που κατηγορούσαν τους εαυτούς τους λέγοντας: ξέρετε, δεν έχουμε κάνει σχετικά ρεπορτάζ, παρόλο που ήταν γνωστά θέματα, δεν αναλάβαμε την ευθύνη μας.  τις ευθύνες τους: Στη δημοκρατία. Είναι αστείο που ορισμένα ΜΜΕ έστειλαν τους ρεπόρτερ τους που είναι υπεύθυνοι για την τεχνολογία. Δεν είναι ζήτημα τεχνολογίας. Είναι ζήτημα δημοκρατίας και εξουσίας», καταλήγει η ευρωβουλευτίς.