Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ομοσπονδιακών εκλογών η Χριστιανική Ένωση CDU/CSU καλείται να κινηθεί γρήγορα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού και εν συνεχεία να αφοσιωθεί στην επίλυση των καυτών ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Γερμανία.
Σε περίοπτη θέση στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης θα είναι φυσικά η οικονομία – η χώρα ενδέχεται να παραμείνει στην ύφεση για τρίτο συνεχόμενο έτος, ο πληθωρισμός και η ανεργία προβληματίζουν πολίτες και ειδικούς και ο απεργιακός πυρετός στα αεροδρόμια της χώρας (και όχι μόνο) συνεχίζεται και σήμερα, με τις πτήσεις σε Κολωνία και Ντύσελντορφ να ακυρώνονται ή να παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις, ενώ Πέμπτη και Παρασκευή αναμένεται απεργία και στο αεροδρόμιο του Μονάχου.
Ανάγκη για άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η μελλοντική κυβέρνηση υπό τον Φρίντριχ Μερτς καλείται να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από την Επανένωση της Γερμανίας, αλλά και να βρει τρόπους μεταξύ άλλων για να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης, όπως επεσήμανε σε σχετικές δηλώσεις του και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), Πέτερ Λάιμπινγκερ.
Ειδικοί, επιχειρηματίες και συνδικάτα εργαζομένων συμφωνούν πως σε αυτήν τη φάση «κλειδί» είναι ο κατά το δυνατόν πιο άμεσος σχηματισμός μίας όσο το δυνατόν πιο σταθερής κυβέρνησης συνασπισμού. Η επικεφαλής διευθύντρια της BDI, Τάνια Γκένερ, δήλωσε στη WirtschaftsWoche πως «χρειαζόμαστε μία σταθερή κυβέρνηση και μεγαλύτερη σαφήνεια γύρω από θέματα οικονομικής πολιτικής», προσθέτοντας ότι ελπίζει «τα κόμματα του κέντρου να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν». Κατά την ίδια το καλύτερο σημάδι θα ήταν να αποφέρουν άμεσα καρπούς διαπραγματεύσεις για τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Τα κόμματα θα πρέπει να καταφέρουν άμεσα να σταθεροποιήσουν την κατάσταση, συμφωνεί από την πλευρά του και ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Γερμανικής Οικονομίας (IW), Μίχαελ Χίτερ. «Ο σχηματισμός μίας δικομματικής κυβέρνησης είναι εφικτός», εξ ου και θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί μία τρικομματική κυβέρνηση, η οποία θα συνεπαγόταν σημαντικές δυσκολίες για τη χώρα, όπως έγραψε ο οικονομολόγος στο LinkedIn. «Δεν έχουμε επιλογή – η Γερμανία έχει ανάγκη τη σταθερότητα, η Γερμανία χρειάζεται άμεσα μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση που θα μπορεί να αναλάβει δράση και θα είναι έτοιμη να προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις», ώστε να ξεκινήσει η αντιμετώπιση των – διαχρονικών πλέον – διαρθρωτικών ζητημάτων που ταλανίζουν τη γερμανική βιομηχανία.
Άμυνα, πρόνοια, συντάξεις
Έκρυθμες είναι βέβαια και οι διεθνείς συνθήκες – και με τη νέα κυβέρνηση στο τιμόνι η Γερμανία θα κληθεί να αναλάβει τις ευθύνες της και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και να διαχειριστεί τις πρωτοφανείς εξελίξεις στις ευρωατλαντικές σχέσεις.
Στις πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης θα πρέπει επομένως να είναι και η μεγάλη ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων – και της χώρας αλλά και της ΕΕ συνολικά – σε συνεργασία φυσικά με τους Ευρωπαίους γείτονες. Για να συμβεί αυτό είναι προφανές τι απαιτείται: άμεση και δραστική αύξηση των αμυντικών δαπανών – και δη σε βάθος χρόνου.
«Εκτιμώ πως η νέα κυβέρνηση θα δημιουργήσει ένα νέο ειδικό ταμείο για την άμυνα, εφ’ όσον μπορέσει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων», αναφέρει η οικονομολόγος Μόνικα Σνίτσερ. «Αυτό όμως δεν αποτελεί λύση διαρκείας».
Απολύτως απαραίτητες είναι και οι μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αν δεν ληφθούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα, «το κόστος για τις συντάξεις, την πρόνοια και την υγειονομική ασφάλιση πολύ σύντομα θα εκτοξευτεί και θα οδηγήσει αναγκαστικά σε αύξηση των κοινωνικών εισφορών ή σε περαιτέρω επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού», τονίζει η Σνίτσερ. Λαμβάνοντας υπόψιν τα εκλογικά προγράμματα των κομμάτων πάντως η οικονομολόγος δεν είναι καθόλου βέβαιη πως θα υλοποιηθούν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις: «Το μόνο που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι πως οι τρέχουσες εξελίξεις θα οδηγήσουν την πολιτική ηγεσία να αναθεωρήσει κάποια πράγματα».
Θετικός ο αντίκτυπος στο χρηματιστήριο
Η γερμανική χρηματιστηριακή αγορά φαίνεται ωστόσο να «διαφωνεί» με την ειδικό. Το εκλογικό αποτέλεσμα είχε θετικό αντίκτυπο στον DAX, τον γερμανικό χρηματιστηριακό δείκτη, ο οποίος παρουσίασε άνοδο 0,8% φτάνοντας στις 22.471 μονάδες. Ο λόγος είναι πως οι επενδυτές ευελπιστούν πως θα προκύψει ένας μεγάλος συνασπισμός που θα μπορέσει να επαναφέρει τη γερμανική οικονομία στον δρόμο της ανάπτυξης.
«Ένας συνασπισμός των δύο μεγάλων κομμάτων (CDU/CSU και SPD) αποτελεί το καλύτερο σενάριο, διότι θα χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και συνέχεια στις αποφάσεις του», παρατηρεί στην tagesschau ο Γιόκεν Σταντσλ από την Broker CMC Markets. Ένας δικομματικός συνασπισμός όχι μόνο θα μπορέσει ευκολότερα να προσφέρει κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά επιπλέον θα είναι σε θέση να χαράξει μία σαφή οικονομική πολιτική, δίχως τις αντιπαραθέσεις που υπήρχαν επανειλημμένως κατά την τριετή παραμονή του συνασπισμού «Φανάρι» στην εξουσία.
Ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Berenberg Bank, είναι επίσης πεπεισμένος πως «η Γερμανία θα έχει πλέον μία κυβέρνηση, η οποία θα μπορέσει να θέσει τέλος στη μακρά περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας», εκτιμώντας ακόμη πως η συγκυβέρνηση Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών θα μπορέσει να περιορίσει και τη γραφειοκρατία, όπως και να προβεί σε φοροελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις.
Το μεγάλο ερωτηματικό
Η tagesschau στέκεται πάντως στο μεγάλο ερώτημα – τι ακριβώς θα συμβεί με το χρεόφρενο: «Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα για τις αγορές, κατά πόσο δηλαδή η Γερμανία μπορεί να μεταρρυθμίσει το πλαίσιο γύρω από το χρεόφρενο, το οποίο περιορίζει το διαρθρωτικό έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στο 0,35% επί της οικονομικής παραγωγής. […] Και σύμφωνα με πολλούς ειδικούς το φρένο του χρέους είναι ο λόγος που δεν γίνονται οι απαραίτητες για τη χώρα επενδύσεις σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα».
Τα περί χρεόφρενου προβληματίζουν και τον Χόλγκερ Σμίντινγκ. Γιατί; Επειδή AfD και Αριστερά θα μπορούσαν από κοινού να εμποδίσουν την κυβέρνηση υπό τον Φρίντριχ Μερτς από τη μεταρρύθμιση του σχετικού πλαισίου, καθώς για κάτι τέτοιο απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων στην Μπούντεσταγκ. Τη λύση εδώ θα μπορούσε να δώσει η υπάρχουσα Μπούντεσταγκ: CDU/CSU, SPD και Πράσινοι, που από κοινού έχουν πλειοψηφία δύο τρίτων, θα μπορούσαν να εγκρίνουν τη μεταρρύθμιση του φρένου του χρέους – κάτι που πρότεινε εξάλλου και ο νυν υπουργός Τροφίμων και Γεωργίας, Τζεμ Έζντεμιρ.
